Afvalservice is in mei 2016 gestart met de Bredase uitwerking Van Afval Naar Grondstof (VANG). Via de bestuursrapportage informeren wij u over de stand van zaken van de invoering van het Anders Inzamelen.

Met het VANG-project is gestart in het gebied waar de huizen zo ruim opgezet zijn dat we het Anders Inzamelen met vier containers aan huis doen en geen gebruik maken van ondergrondse containers (het 4-containergebied). Daarna is overgegaan naar de gebieden waar ondergrondse containers komen voor restafval en waar we aan huis de grondstoffen gft, papier en plastic/drankenkartons gescheiden inzamelen. Tot en met 14 juli 2017 (de transitie bevindt zich in fase B) zijn 26.901 adressen voorzien van nieuwe inzamelmiddelen. Dat is al 40% van alle Bredase huishoudens. Eerste kwartaal 2018 zal het Anders Inzamelen in alle wijken van kracht zijn, behoudens mogelijk bij een aantal hoogbouwlocaties waar nog niet alle gesprekken afgerond zijn met de VvE of woningbouwvereniging.

Tijdelijke opslag containers voormalig CSM terrein.

Aanvankelijk was de planning om de Bredase uitwerking van VANG tot en met het tweede kwartaal van 2018 door te laten lopen. Om er voor te zorgen dat de plaatsing van de ondergrondse containers en het aanbieden van de nieuwe inzamelmiddelen synchroon loopt is ervoor gekozen, mede naar aanleiding van verzoeken van burgers, net iets sneller te gaan starten met het Anders Inzamelen. Zodat ook een versnelling kan worden aangebracht aan het leveren van een bijdrage aan de circulaire economie. Om deze versnelling mogelijk te maken is de projectorganisatie opgeschaald met extra tijdelijke medewerkers, is de back-office aangevuld met extra tijdelijke medewerkers en is het Stads Ingenieurs Bureau ingezet om de plaatsing van de ondergrondse containers te begeleiden.

4-containergebieden
De 3.258 huisaansluitingen in het 4-containergebied hebben in 2016 een container gekregen voor het restafval, voor plastic verpakkingen en lege drankpakken (pd), voor papier en karton en voor het groente-, fruit- en tuinafval (gft). Binnen dit standaardpakket hadden de mensen de maatwerkkeuze voor een ander formaat container, meerdere containers of voor het aanbieden van pd in zakken.

Uit het viercontainergebied hebben we de volgende leerpunten meegenomen naar het volgende gebied:

• De papiercontainers kunnen geen gft-container worden (containers hebben geen plek voor de chip en het zijn kwalitatief slechte containers gebleken) en we moeten nieuwe gft-containers aanschaffen, hierdoor weten we meteen ook zeker dat er allemaal goede containers bij de inwoners staan en besparen we de komende jaren ook op onderhoud en reparaties. Uitgaande van maximaal 61.800 te vervangen papiercontainers betreft het een jaarlijks bedrag van € 70.000, uitgaande van een afschrijftermijn van 10 jaar.  
• We moesten de organisatie versterken om de vragen van de inwoners goed te kunnen beantwoorden en om te borgen dat alle wijzigingen ook goed in de logistiek doorkomen. Een van de belangrijkste onderdelen van de Bredase uitwerking van VANG is immers dat we alle inwoners goed betrekken bij het Anders Inzamelen.

Ondergrondse containers en 3-minicontainers: het eerste gebied
Het eerste gebied is sinds juni 2017 over op het Anders Inzamelen. Het gebied betreft bijna 14.000 woonhuisaansluitingen. Er zijn 99 nieuwe ondergrondse containers geplaatst en circa 52.000 minicontaineracties uitgevoerd. De zeven informatieavonden zijn goed bezocht. Er zijn 126 zienswijzen ontvangen (1% van de huishoudens) en uiteindelijk zijn slechts drie inwoners naar Raad van State gegaan omdat er geen overeenstemming kwam over de containerlocatie (een daarvan heeft zich inmiddels teruggetrokken). In het gebied zijn ook 19 hoogbouwlocaties omgezet naar inzameling restafval via ondergrondse containers (480 huisaansluitingen) en op dit moment voert Afvalservice nog gesprekken met een aantal VvE’s (Vereniging van Eigenaren)over de omschakeling. Onderstaande tabel geeft een samenvatting van het Anders Inzamelen in het eerste gebied.

Gebied A	:	Ulvenhout, Bavel, Blauwe kei, IJpelaar, Overakker, Ginneken, Nieuw-Wolfslaar en Ruitersbos
Start traject	:	oktober 2016
Aantal adressen	:	13.949 (totaal) = 10.393 laagbouw + 3.556 hoogbouw
Informatiebijeenkomsten	:	7 stuks, circa 200 bezoekers
Publicatie aanwijzingsbesluit incl locatieplan	:	20 januari 2017
Aantal zienswijzen	:	126 + circa 100 steunbetuigingen
Aantal Raad van State zaken	:	3 (1 ingetrokken)
Start plaatsing ondergrondse containers	:	Week 10, 2017
Aantal ondergrondse restafvalcontainers	:	99 per 3 mei 2017 + 17 bestaande containers met toegangscontrole
Aantal minicontaineracties laagbouw	:	Circa 52.000 acties (3 minicontainers per woning uitzetten en 2 minicontainers innemen)
Anders Inzamelen gereed op	:	Week 23, 2017

De ondergrondse containers zijn ingekocht via een aanbestedingsprocedure. De aanbesteding is goedkoper uitgevallen dan geraamd. Helaas is er na de gunning een dispuut ontstaan met de geselecteerde leverancier. Inmiddels is dit dispuut opgelost en wordt voldaan aan onze eisen. Het dispuut heeft echter wel tot onvoorziene kosten van circa 63.000 euro geleid voor de inhuur van een advocatenkantoor.

Ondergrondse containers en 3-minicontainers:
het tweede gebied
Het Anders Inzamelen voeren we op dit moment in het tweede projectgebied door. In november 2017 zijn de meeste huishoudens over op de nieuwe manier van afval aanbieden, zijn er 179 nieuwe ondergrondse containers geplaatst en circa 107.200 minicontaineracties uitgevoerd. Het aantal zienswijzen en Raad van State verzoeken is minimaal (0,24% van de huishoudens heeft een zienswijze ingediend; 3 Raad van State verzoeken). De locaties waarvoor een procedure bij de RvS is gestart wordt de plaatsing van een ondergrondse container opgeschort en wordt in afwachting van de uitspraak van de RvS tijdelijk een bovengrondse container geplaatst. Ook hier wordt over gecommuniceerd met de huishoudens.
In dit gebied zijn ook 61 hoogbouwlocaties omgezet naar inzameling restafval via ondergrondse containers (2.000 huisaansluitingen) en op dit moment voert Afvalservice nog gesprekken met een aantal VvE’s over de omschakeling. Onderstaande tabel geeft een samenvatting van het Anders Inzamelen in het tweede gebied.

Gebied B	:	Brabantpark, Heusdenhout, Teteringen, Haagse Beemden, Fellenoord, Schorsmolen, City, Chasse en Valkenberg
Start traject	:	December 2016
Aantal adressen	:	33.172 (totaal) = 21.440 laagbouw + 11.732 hoogbouw
Informatiebijeenkomsten	:	13 stuks, circa 550 bezoekers
Publicatie aanwijzingsbesluit incl locatieplan	:	12 april 2017
Aantal zienswijzen	:	78 + 64 steunbetuigingen
Aantal Raad van State zaken	:	3
Start plaatsing ondergrondse containers	:	Week 18, 2017
Aantal ondergrondse restafvalcontainers	:	179 nieuwe containers en 92 bestaande containers voorzien van toegangscontrole
Aantal minicontaineracties laagbouw	:	Circa 107.200 acties (3 minicontainers per woning uitzetten en 2 minicontainers innemen)
Anders Inzamelen gereed op	:	Week 45, 2017

Ondergrondse containers en 3-minicontainers: het derde en laatste gebied
Het derde gebied is het laatste projectgebied. In maart 2017 is het traject gestart en zijn de bewoners geïnformeerd. Er zijn zeven informatiebijeenkomsten geweest die goed bezocht zijn. In dit gebied komen 185 nieuwe ondergrondse containers (in december is de plaatsing gereed) en moeten we circa 107.600 minicontaineracties uitvoeren. Binnenkort wordt de brief over het standaardpakket en de maatwerkkeuzeverstuurd. Van de huishoudens heeft 0,02% een zienswijze ingediend en er zijn twee Raad van State verzoeken. Van de hoogbouwlocaties zijn er 43 alvast omgezet naar inzameling restafval via ondergrondse containers (2.100 huisaansluitingen). Met de overige VvE’s is Afvalservice nog in gesprek.

Aanvullend op het laatste projectgebied zijn er nog vijf locaties (drie uit gebied B en twee uit gebied C) waar nog besluitvorming over moet plaatsvinden door afwijkende besluitvormingstermijn of andere onverwachte zaken zoals de stadswal en plaatsing van een container op grond die niet van de gemeente is.

Gebied C	:	Tuinzigt, Heuvel, Haagpoort, Hoge Vucht, Westerpark, Boeimeer, Effen, Princenhage, Sportpark, Belcrum, Station en Zandberg
Start traject	:	Maart 2017
Aantal adressen	:	33.763 (totaal) = 21.523 laagbouw + 12.240 hoogbouw
Informatiebijeenkomsten	:	7 stuks, circa 400 bezoekers
Publicatie aanwijzingsbesluit incl locatieplan	:	20 juli 2017
Aantal zienswijzen	:	58 + 28 steunbetuigingen
Aantal Raad van State zaken	:	2
Start plaatsing ondergrondse containers	:	Week 36, 2017
Aantal ondergrondse restafvalcontainers	:	185 nieuwe containers en 70 bestaande containers voorzien van toegangscontrole
Aantal minicontaineracties laagbouw	:	Circa 107.600 (3 minicontainers per woning uitzetten en 2 minicontainers innemen)
Anders Inzamelen gereed op	:	Week 6, 2018

Meten effecten Anders Inzamelen via sorteeranalyse
Om de effecten op de samenstelling van het fijn restafval per gebied te kunnen vaststellen, houden we een nulmeting voorafgaand aan de omzetting van containers naar de nieuwe situatie en een effectmeting. Tijdens de effectmetingen kijken we hoeveel grondstoffen er nog in het restafval zitten en bepalen we of er aanvullende actie nodig is om meer afval te laten scheiden door de inwoners van Breda. De planning voor de effectmetingen is als volgt:

• 
  gebied A: augustus/ september 2017
• gebied B: voorjaar 2018
• gebied C: najaar 2018

Maatwerk                                                                                                keuze mogelijkheid GFT container
Het standaard containerpakket voor woningen met een tuin bestaat uit drie containers van 240 liter. In de Bredase uitwerking van VANG is gesteld dat maatwerk mogelijk is om mensen extra te motiveren afval te gaan scheiden. Van het maatwerk is tot nu toe (4 containergebied en gebied A en B; gebied C mag nog keuzes maken in het containerpakket) door 27 procent van de laagbouwhuishoudens gebruik gemaakt. Het betreft de aanvraag van een kleinere container voor gft (25 of 140 liter), een kleinere container voor papier (140 liter) of een kleinere container voor pd (140 liter). Ook kunnen mensen kiezen om pd in zakken aan te bieden. Hier heeft 15 procent voor gekozen. In de aanname bij de berekening voor de transitie was (op basis van cijfers van andere gemeenten), uitgegaan van 40 procent. Doordat er meer containers zijn uitgezet heeft dat gevolgen voor de investeringen (meer kapitaalslasten) en voor de logistieke inzet (beladen van minicontainers vergt meer tijd dan inzamelen van zakken). In het 4-containergebied konden mensen ook kiezen voor een kleinere container voor restafval (140 liter). Ook zijn er huishoudens die hebben gekozen om extra containers voor gft en/of papier en/of pd aan te vragen.

Uitgifte PD zakken via de bestaande locaties	Nieuwe locaties door uitrol VANG
Jumbo Teteringen, Prinsenbeek, Ulvenhout AH Prinsenbeek en Ulvenhout Dierenspeciaal zaak Voesenek in Prinsenbeek Marskramer Bavel Boerenbond Bavel	Alle AH in Breda met als uitzondering de AH op de Bisschopshoeve in Heusdenhout Jumbo Donk 4

Meldingen
In de periode 14 april 2017 tot en met 31 juli 2017 zijn er 10.990 meldingen binnengekomen. Vanaf de start van het project tot en met 31 juli 2017 zijn er in totaal 19.996 meldingen ontvangen. Hierin zijn de rechtstreekse telefoontjes naar Afvalservice niet mee genomen, omdat daar geen aparte registratie van plaatsvindt. Het merendeel van de meldingen komt binnen bij Inovim (48%), de aannemer die zorgt voor het uitzetten van de nieuwe minicontainers en de eerste lijnsvragen over de pakketsamenstelling afhandelt. De frontoffice van de gemeente ontvangt ook meldingen (33% van de meldingen komt daar binnen).  

Top 5 vragen uit de mailbox vang@breda.nl
Maatwerk leveren bij adressen (zoals containers delen in verband met ruimtegebrek) Vragen over de soorten containers die er te krijgen zijn Vragen over de plaatsing van ondergrondse containers Vragen over ledigingsfrequentie gft (1 keer per 2 weken) Algemene vragen naar aanleiding van toegezonden informatie of naar aanleiding van mediaberichten (privacy, nascheiding)

Samenvattend
Zodra in het derde gebied Anders Inzamelen is ingevoerd zijn er 463 nieuwe ondergrondse containers geplaatst. Dit aantal is inclusief 17 ondergrondse perscontainers. Dit aantal is meer dan vooraf aangenomen (aangenomen was een aantal van vier stuks), wat tot meerkosten leidt. Het hogere aantal perscontainers is omdat op een aantal locaties de geplande twee ondergrondse containers niet pasten door de aanwezigheid van kabels en leidingen. Om een goede locatie toch te handhaven (centraal gelegen en geaccepteerd door de buurt) en te zorgen voor voldoende aanbiedcapaciteit voor het restafval is ervoor gekozen om op die plaatsen dan een ondergrondse perscontainer te plaatsen.

Ook zijn er na afronding van het derde gebied circa 266.800 minicontaineracties uitgevoerd.

27 Procent huishoudens in het 4 container gebied en gebied A en B heeft een afwijking gevraagd van het standaard minicontainerpakket, wat met name maatwerk voor het aanbieden van pd betrof (kleinere container of pd aanbieden in zakken). In gebied C (nog 40% van de laagbouwwoningen) mogen de mensen nog een keuze maken voor wijzigingen in het standaard containerpakket.

VANG team tijdens een informatie bijeenkomst

In totaal zijn er 262 zienswijzen ontvangen, wat betekent dat 0,3% van de huishoudens met Afvalservice formeel in gesprek is gegaan over de geselecteerde ondergrondse containerlocatie. Met in totaal slechts zeven van deze huishoudens is geen overeenstemming bereikt en is de gang naar de Raad van State ingezet.  De locaties waarvoor een procedure bij de RvS is gestart wordt de plaatsing van een ondergrondse container opgeschort en wordt in afwachting van de uitspraak van de RvS tijdelijk een bovengrondse container geplaatst. Ook hier wordt over gecommuniceerd met de huishoudens.
De inspanning die het projectteam heeft geleverd heeft dan ook zijn vruchten afgeworpen. De inwoners van Breda hebben we nauw betrokken bij het VANG-project door het houden van inloopbijeenkomsten, gesprekken op locaties thuis en bij afvalservice, huis aan huis brieven, een apart mailadres en direct telefonisch contact met de VANG projectgroepleden.

Privacy: “De gemeente verzamelt en registreert geen gegevens van u via de afvalpas en de chip in de container. Dit zou in de toekomst eventueel wel kunnen plaatsvinden maar daar moeten gemeenteraad en college dan expliciet over besluiten.”
https://www.breda.nl/informatie-over-de-afvalpas-en-privacy

Flankerend
Naast de veranderende inzameling aan huis werken we ook aan flankerende maatregelen om te zorgen voor een reductie van het restafval en meer gescheiden grondstoffen.

Mazzelkontjes

de pilot met wasbare luiers om het restafval te reduceren

De pilot met de wasbare luiers is afgerond. Van de 40 gezinnen heeft tweederde tijdens de evaluatie aangeven door te gaan met het gebruik van de wasbare luiers. Acht weken hebben de gezinnen de wasbare luiers getest, ze werden daarbij begeleid door Kaatje Katoen (leverancier) en Milieu Centraal. Bij alle deelnemers blijkt dat de hoeveelheid restafval sterk afnam. Uit onderzoek blijkt dat luiers beter voor het milieu zijn en bij het gebruik van wasbare luiers is de besparing 500 euro per kindje per jaar. Door de ouders zijn de volgende voor- en nadelen genoemd tijdens de gehouden enquête.

Voordelen	Nadelen
Toch niet zoveel werk als gedacht. Viel heel erg mee Minder afval De groepssteun en de persoonlijke aandacht is fijn De inlegvellen van fleece waren fijner De kosten van luiers zijn hierdoor terug gedrongen Qua kosten vooral fijn als er nog meer kinderen komen	Kinderdagverblijven die hier nog niet aan mee willen werken Opa/oma, oppas die het omslachtig vinden Kleding past niet vanwege de dikte van de luiers Het drogen van de luier duurt erg lang (24 uur zonder droger) Verschonen kost wel iets meer tijd

De komende maanden wordt in samenwerking met Milieu Centraal een flyer verspreid waarin we ouders informatie geven over het pakket, de resultaten van de pilot  en de oproep om de wasbare luiers te gaan gebruiken. De flyer wordt verspreid bij het kraamcentrum van het Amphia ziekenhuis, de praktijken van verloskundigen en zoveel mogelijk kinderdagverblijven.

Inzet grofvuil trein
de pilot om meer afval gescheiden in te zamelen en minder dumpingen bij containers te realiseren

De grofvuil trein is voor de eerste keer ingezet op 5 mei 2017 in de Roeselarestraat (5 flats) en de Jan Darkenissestraat (flat Moerwijkzicht) in samenwerking met Alleewonen tijdens een opschoondag. De foto hiernaast laat de plek zien waar mensen grofvuil gescheiden kon aanbieden. Op deze opschoondag is er ruim 8 ton gescheiden afval ingezameld. De grofvuil trein wordt de rest van het jaar op meerdere plaatsen ingezet. De voorbereidingen daarvoor zijn in volle gang. Daarnaast is eind juni St. Anneke (stukje in Tuinzicht tussen de Dijklaan en Tramsingel) een grofvuiltrein gaan rijden. Deze vraag kwam vanuit de nieuwe wijkconsulenten. Zij wilde graag deze wijk beetje bij beetje opschonen en zo een fijne leefomgeving ervan maken. Hier krijg je ook weer de kracht om dit samen te willen doen.

In gesprek met AlleeWonen, die overigens zeer enthousiast waren, bleek dat zij ook oog hebben voor de uitstraling van de wijk (ook de brandgangen zijn opgeruimd). Zo komen er na de opschoonactie andere acties zoals een “tuintjes-actie” om meer groen te krijgen in de toch vaak dichte voortuinen door veel verharding. We kunnen spreken van een succesvolle inzet waarbij zeer veel afval is opgehaald waar de bewoners zeer content mee waren. Ook zijn onze afvalcoaches betrokken geweest om voorlichting te geven. Het grofvuiltreintje is een gewaardeerd systeem gebleken. Voor de vakantie is de vraag over de inzet van de grofvuiltrein bij de verschillende woningbouwcoöperaties weggelegd. Door het samen te organiseren wordt de actie succesvoller. De inzet van de grofvuiltrein werken we verder uit om zo ook te ontdekken of het aantal bijplaatsingen van afval naast de ondergrondse containers zal verminderen.

Goed voorbeeld doet goed volgen

ook afvalscheiding bij de gemeente en partners
Op het stadskantoor en in het stadhuis kunnen de medewerkers en bezoekers inmiddels afval ook scheiden. Ook bij ATEA is een goede afvalscheiding doorgevoerd. De productieafdelingen scheiden al het afval en laten het apart inzamelen en afvoeren. Het gaat hier om grotere afvalstromen zoals restafval, papier/karton, b-hout en kga. Speciale incidentele stromen worden aangemeld om apart af te voeren. Op de kantoren en in het restaurant worden vertrouwelijk papier, restafval, koffiebekers en overig kunststof verpakkingsafval gescheiden ingezameld en verzameld in rolcontainers van Afvalservice. Op alle districtsposten worden de grotere afvalstromen al gescheiden ingezameld, het betreft restafval, b-hout, puin, gft en oude metalen. Voor kunststofverpakkingsafval afval komen binnenkort containers. Voor de interne afvalinzameling komen in de kantines op centrale plaatsen dezelfde inzamelmiddelen als er nu Afvalservice en op het Stadskantoor zijn. Ook voor vertrouwelijk papier komen er op alle districtsposten containers.

Afvalcoaches
door persoonlijk contact meer afvalscheiding en een schonere openbare ruimte
Voor communicatie, educatie en gedragsbeïnvloeding zetten we ook afvalcoaches in. We zijn gestart met vier medewerkers (twee mannen en twee vrouwen)via de Participatiewet, op dit moment zijn er hiervan drie over die een intern opleidingstraject van twee maanden hebben gevolgd. Met een contract van 12 maanden bij Start People en extra cursussen, kunnen deze drie mensen als afvalcoach van start gaan. Binnenkort leiden we nog vijf mensen op tot afvalcoach (vier volgens de planning en één om het oorspronkelijke startaantal aan te vullen). Recentelijk heeft in BN de Stem een artikel gestaan: http://www.bndestem.nl/breda/afvalcoaches-breda-we-gaan-niet-met-br-het-vingertje-wijzen~a190167f/

Communicatie en gedragsbeïnvloeding
door communicatie contact meer afvalscheiding en een schonere openbare ruimte

Voor de introductie van het Anders Inzamelen is een communicatiepakket gemaakt bestaande uit brieven, een bewaarboekje, een animatiefilm, borden voor de informatiebijeenkomsten, een update van de website en diverse weggeefartikelen. Omdat het einde van het project in zicht is, zullen we ons richten op de communicatie voor na de projectperiode: de after sales communicatie. Deze communicatie zal gericht zijn op het informeren van de inwoners van Breda over de resultaten van het Anders Inzamelen, op het ophalen van extra informatie over de behoefte van de inwoners om de afvalscheiding verder te verbeteren en op het geven van informatie over wat er nog beter zou kunnen in de afvalscheiding. Ook zal er aandacht zijn voor het voorkomen van illegale dumpingen. De afdeling Communicatie maakt op dit moment het communicatieplan voor de after sales.

NIEUW Vanaf oktober 2017 is er een nieuw lespakket voor basisscholen ‘Afval in Breda. Haal eruit wat erin zit!’ Afval in Breda is vanaf oktober 2017 gratis beschikbaar voor alle basisscholen binnen de gemeente. De lessen zijn het hele jaar door te gebruiken. Scholen kunnen er ook voor kiezen om aan te sluiten bij landelijke initiatieven zoals de Landelijke Opschoondag op 24 maart (2018). Inmiddels hebben drie scholen zich al ingeschreven voor het zwerfafvallespakket. De NBS Teteringen en de islamitische basisschool gaan met de gehele school deelnemen. Daarnaast neemt speciaal onderwijs het Kasteel met enkele groepen deel.

Samenwerking in Prinsenbeek met SKOPP
Er zijn gesprekken geweest tussen het bestuur van SKOPP (Stichting Kringloop Oud Papier Prinsenbeek), de scouting en de gemeente over de wijze waarop SKOPP en de scouting samen met de inwoners van Prinsenbeek een bijdrage kunnen leveren aan het realiseren van de VANG-doelstelling. De afspraken leggen we vast in een overeenkomst tijdens het overleg op 21 september 2017  daarna kan de uitvoering starten.

Zondagopenstelling milieustation Slingerweg
Vanaf september 2016 is het milieustation aan de Slingerweg van 10.00 tot 14.00 uur geopend. Sinds de opening zijn de bezoekersaantallen verdrievoudigd. Eind 2017 wordt de openstelling geëvalueerd.

 
Bijlage 1: plattegrond Breda
Geel gekleurde gebieden zijn op dit moment over op het Anders Inzamelen